Βανίρ μυθολογία

Βανίρ είναι το όνομα ενός από τα δύο πάνθεα στη Σκανδιναβική μυθολογία. Το άλλο και πιο γνωστό πάνθεον είναι αυτό των Εσίρ . Κατά τη διάρκεια του Πολέμου των θεών οι Βανίρ πολέμησαν με τους Εσίρ.
Στους Βανίρ συγκαταλέγονται οι Νγιορντ, Φρέιρ και Φρέγια, οι οποίοι έμειναν με τους Εσίρ από το τέλος της μάχης μεταξύ Βανίρ και Εσίρ (ανταλλάχτηκαν με τους Μίμιρ και Χούνιρ). Η ταυτότητα των Σκάντι, Λύτιρ, Γκερντρ και Οντρ μπορεί να αμφισβητηθεί. Η Σκάντι ήταν μια γιγάντισσα παντρεμένη με έναν από τους Βανίρ (τον Νγιορντ). Η Γκερντρ ήταν επίσης γιγάντισσα, την οποία ερωτεύτηκε ο Φρέιρ και με την οποία ενώθηκε πουλώντας το ξίφος του ως αντάλλαγμα. Δεν είναι όμως βέβαιο αν η ένωσή τους ήταν κάτι παραπάνω από μια απλή συνάντηση. Ο Οντρ αναφέρεται συντόμως στις Έντα ως σύζυγος της Φρέγια, αλλά τίποτ' άλλο δεν είναι γνωστό γι' αυτόν (αν και συχνά σημειώνεται ως μία από τις ονομασίες του Οντίν).
Οι Βανίρ είναι θεοί της γονιμότητας και της ευημερίας, ενώ οι Εσίρ ήταν πολεμικοί θεοί. Έχουν μεγάλη γνώση των μαγικών τεχνών και έτσι γνωρίζουν και το μέλλον. Λέγεται πως η Φρέγια ήταν αυτή που δίδαξε τη μαγεία στους Εσίρ. Επίσης παντρευόντουσαν μεταξύ τους και είχαν ακόμα και αιμομεικτικές σχέσεις γεγονός που απαγορευόταν ανάμεσα στους Εσίρ. Για παράδειγμα ο Φρέιρ και η Φρέγια ήταν παιδιά του Νγιορντ και της αδερφής του (βλέπε Νέρτους).
Οι Βανίρ κατοικούν στο Βαναχέιμ, το οποίο αποκαλείται επίσης Βαναλάντ. Ο Σνόρρι Στούρλουσον αποκαλεί την γη τους Τανακβίσλ (Tanakvísl) και Βανακβίσλ (Vanakvísl).
Οι Έντα πιθανόν ταύτιζαν τους Βανίρ με τα ξωτικά και συχνά η φράση ‘Εσίρ και Βανίρ’ εναλλασόταν με τη φράση ‘Εσίρ και Αλφάρ(ξωτικά)’ με τη σημασία ‘όλοι οι θεοί’. Καθώς και οι Βανίρ και οι Αλφάρ ήταν δυνάμεις γονιμότητας, η εναλλαξιμότητα υποδηλώνει πως ίσως οι Βανίρ ήταν συνώνυμοι των ξωτικών. Μπορεί επίσης τα δύο ονόματα να εκφράζουν διαφορά θέσεως, δηλαδή το γεγονός πως τα ξωτικά ήταν ελάσσονες θεοί γονιμότητας, ενώ οι Βανίρ μείζονες θεοί γονιμότητας. Έτσι ο Φρέιρ ήταν ένας φυσικός Βαν που ηγεμόνευε επί των ξωτικών στο Αλφχέιμ.